1. Người kể chuyện (Ngôi kể):
– Ngôi thứ nhất: Người kể thường là một nhân vật trong truyện, có góc nhìn chủ quan, gần gũi, dễ tạo cảm giác chân thực, nhưng bị giới hạn bởi hiểu biết của nhân vật.
– Ngôi thứ ba: Người kể chuyện đứng ngoài câu chuyện, có cái nhìn toàn diện, khách quan. Kiểu kể này thường được sử dụng để xây dựng cốt truyện phức tạp và đa chiều hơn.
2. Cách xây dựng cốt truyện:
– Cốt truyện tuyến tính: Các sự kiện trong truyện được trình bày theo trật tự thời gian từ đầu đến cuối, giúp người đọc dễ dàng theo dõi và hiểu được diễn biến câu chuyện.
– Cốt truyện phi tuyến tính: Sự kiện được sắp xếp không theo trật tự thời gian mà có thể đảo ngược, xen kẽ hoặc lồng ghép, giúp tạo sự hấp dẫn, bất ngờ.
3. Xây dựng nhân vật:
– Nhân vật là yếu tố trung tâm trong tự sự. Nghệ thuật tự sự giỏi không chỉ tạo ra nhân vật có tính cách, hành động, lời nói sinh động mà còn phải thể hiện được chiều sâu tâm lý, đời sống nội tâm.
– Các phương thức khắc họa nhân vật bao gồm: miêu tả ngoại hình, lời nói, hành động, suy nghĩ và qua cái nhìn của các nhân vật khác.
4. Tình huống truyện:
– Tình huống truyện là yếu tố cốt lõi tạo nên sức hấp dẫn và giá trị của câu chuyện. Một tình huống độc đáo, bất ngờ sẽ tạo nên kịch tính và ý nghĩa sâu sắc cho tác phẩm.
5. Không gian và thời gian nghệ thuật:
– Không gian truyện giúp tạo nên bối cảnh sinh động, hỗ trợ phát triển tình tiết và nhân vật.
– Thời gian nghệ thuật có thể được sử dụng linh hoạt, chẳng hạn như tua nhanh, tua chậm, đồng hiện, hồi tưởng, để tăng cường cảm xúc và ý nghĩa.
6. Ngôn ngữ kể chuyện:
– Ngôn ngữ trong tự sự thường phong phú, linh hoạt, phù hợp với từng tình huống, nhân vật và bối cảnh.
– Lời kể có thể mang tính trữ tình, triết lý hoặc hài hước, tùy thuộc vào ý đồ nghệ thuật của tác giả.
7. Ý nghĩa và bài học:
– Nghệ thuật tự sự giỏi không chỉ thu hút người đọc qua cách kể chuyện mà còn khơi gợi những suy nghĩ sâu xa, truyền tải bài học nhân sinh hoặc những triết lý sống.
Kết luận: Nghệ thuật tự sự là một công cụ mạnh mẽ để tác giả thể hiện tư tưởng, quan điểm và cảm xúc của mình. Việc sử dụng linh hoạt các yếu tố như người kể chuyện, cốt truyện, nhân vật và không gian, thời gian không chỉ tạo nên sức hấp dẫn cho tác phẩm mà còn mang đến cho người đọc những trải nghiệm sâu sắc và phong phú.
Chuyên mục: Giáo Dục
Nguồn: THPT Phạm Kiệt
