Đường mía là gì? Câu hỏi tưởng chừng đơn giản này lại mở ra cả một thế giới về loại đường tự nhiên, thơm ngon được làm từ cây mía. Từ ruộng mía xanh mướt trải dài đến những nhà máy sản xuất đường hiện đại, quá trình tạo ra đường mía thật sự thú vị. Đường mía, với vị ngọt thanh tự nhiên, không chỉ là gia vị không thể thiếu trong gian bếp của mỗi gia đình mà còn ẩn chứa nhiều bí mật về lợi ích sức khỏe và những ứng dụng đa dạng.
Bài viết này của KTH GARDEN sẽ cùng bạn khám phá toàn bộ hành trình từ cây mía đến chén đường mía tinh khiết, từ quy trình sản xuất đường mía đến những công dụng tuyệt vời của nó trong ẩm thực và sức khỏe. Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về giá đường mía, phân biệt đường mía thô và đường mía tinh luyện, cũng như những điều cần biết về nguồn gốc đường mía và cách chọn lựa loại đường tốt nhất cho gia đình bạn. Hãy cùng bắt đầu hành trình tìm hiểu đầy hấp dẫn này!
Đường mía là gì? Đặc điểm và nguồn gốc
Đường mía, hay còn gọi là đường mía thô, là một loại đường được sản xuất từ cây mía ( Saccharum officinarum). Cây mía, một loại cây thân thảo thuộc họ Hòa thảo, được trồng rộng rãi ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới trên thế giới, bao gồm cả Việt Nam. Với lịch sử canh tác lâu đời, mía đã trở thành một phần không thể thiếu trong nền kinh tế nông nghiệp của nhiều quốc gia. Việt Nam cũng là một trong những nước sản xuất mía đường lớn, với các vùng trồng mía tập trung ở các tỉnh miền Nam như Bến Tre, Trà Vinh, Tiền Giang. Khí hậu nóng ẩm, đất đai màu mỡ của các tỉnh này rất lý tưởng cho sự phát triển của cây mía, tạo ra năng suất cao và chất lượng đường mía tốt.
Cây mía có thân cao trung bình từ 2 đến 3 mét, với đường kính thân dao động từ 3 đến 5 cm tùy thuộc vào giống và điều kiện sinh trưởng. Quá trình sinh trưởng của cây mía thường kéo dài từ 12 đến 18 tháng, và thời điểm thu hoạch thường rơi vào mùa thu. Thân cây mía chứa một lượng lớn đường, chủ yếu là sucrose (saccarose), được chiết xuất thông qua quá trình ép và tinh chế để tạo ra đường mía. So với đường trắng, đường mía thường giữ lại được nhiều chất dinh dưỡng và khoáng chất hơn, tạo nên màu sắc vàng nâu đặc trưng cùng vị ngọt tự nhiên, đậm đà hơn. Nhiều người tiêu dùng hiện nay ưa chuộng đường mía vì hương vị này, cũng như vì những lợi ích sức khỏe tiềm năng mà nó mang lại.
Một điểm khác biệt quan trọng của đường mía so với đường trắng là quá trình tinh chế. Đường trắng trải qua quá trình tinh luyện kỹ càng hơn, loại bỏ hầu hết các tạp chất, dẫn đến màu sắc trắng tinh khiết và vị ngọt tinh khiết. Tuy nhiên, chính quá trình tinh chế này cũng đồng thời loại bỏ một phần các chất dinh dưỡng có trong mía. Ngược lại, đường mía giữ lại một phần các chất dinh dưỡng này, vì vậy giá trị dinh dưỡng của nó cao hơn đáng kể. Ví dụ, đường mía thô có thể chứa lượng nhỏ các khoáng chất như sắt, canxi, kali. Tuy nhiên, hàm lượng khoáng chất này phụ thuộc vào nhiều yếu tố như giống mía, điều kiện đất đai, và quy trình sản xuất.
Thành phần dinh dưỡng và lợi ích sức khỏe của đường mía
Đường mía, mặc dù là một loại đường, nhưng lại sở hữu một số lợi ích sức khỏe tiềm năng so với đường tinh luyện trắng. Điều này xuất phát từ việc đường mía giữ lại một phần các chất dinh dưỡng tự nhiên có trong cây mía, vốn bị loại bỏ trong quá trình tinh chế đường trắng. Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là đường mía vẫn chứa chủ yếu là đường, tức là carbohydrate. Do đó, việc tiêu thụ đường mía cần được kiểm soát để tránh tăng cân và các vấn đề sức khỏe liên quan đến lượng đường trong máu cao.
Một số nghiên cứu chỉ ra rằng đường mía có thể chứa một lượng nhỏ các khoáng chất như kali, magie và canxi. Kali có vai trò quan trọng trong việc duy trì huyết áp ổn định, còn magie hỗ trợ chức năng cơ bắp và thần kinh. Canxi, như chúng ta đã biết, là thành phần thiết yếu cho xương chắc khỏe. Tuy nhiên, lượng khoáng chất này thường rất nhỏ và không đủ để đáp ứng nhu cầu hàng ngày của cơ thể. Vì vậy, không nên coi đường mía như là một nguồn cung cấp khoáng chất chính. [Link đến bài viết về lợi ích sức khỏe của các loại khoáng chất]
So với đường trắng, đường mía có chỉ số đường huyết (GI) thấp hơn một chút. Chỉ số đường huyết đo lường tốc độ mà một loại thực phẩm làm tăng lượng đường trong máu. Chỉ số đường huyết thấp hơn có nghĩa là lượng đường trong máu sẽ tăng chậm hơn, giúp kiểm soát lượng đường huyết tốt hơn. Tuy nhiên, sự khác biệt về GI giữa đường mía và đường trắng không quá lớn, và vẫn cần thận trọng với lượng đường tiêu thụ mỗi ngày. [Link đến bài viết về chỉ số đường huyết]
Một số người tin rằng đường mía có thể có lợi cho tiêu hóa, do sự hiện diện của một lượng nhỏ chất xơ. Chất xơ giúp điều chỉnh nhu động ruột và ngăn ngừa táo bón. Tuy nhiên, lượng chất xơ trong đường mía khá hạn chế và không đáng kể so với các nguồn chất xơ khác như rau củ quả.
So sánh đường mía với đường trắng và các loại đường khác
Đường mía và đường trắng đều là nguồn cung cấp carbohydrate chính, nhưng chúng khác nhau về phương pháp chế biến, thành phần dinh dưỡng và ảnh hưởng đến sức khỏe. Đường trắng trải qua quá trình tinh chế mạnh mẽ, loại bỏ hầu hết các tạp chất và chất dinh dưỡng tự nhiên, tạo ra sản phẩm có màu trắng tinh khiết và vị ngọt tinh khiết. Quá trình này khiến đường trắng gần như chỉ chứa sucrose tinh khiết. Ngược lại, đường mía giữ lại một phần các chất dinh dưỡng và khoáng chất có trong cây mía, tạo nên màu vàng nâu đặc trưng và vị ngọt tự nhiên, đậm đà hơn.
Về mặt thành phần dinh dưỡng, đường mía có hàm lượng chất xơ và một số khoáng chất nhỏ, mặc dù không đáng kể. Đường trắng gần như không chứa chất dinh dưỡng nào. Tuy nhiên, cả hai loại đường đều cung cấp năng lượng cho cơ thể chủ yếu dưới dạng carbohydrate, và tiêu thụ quá nhiều đều có thể dẫn đến tăng cân và các vấn đề sức khỏe khác. [Link đến bảng so sánh chi tiết về thành phần dinh dưỡng giữa đường mía và đường trắng]
Ngoài đường trắng và đường mía, trên thị trường còn có nhiều loại đường khác như đường phèn, mật mía, đường thốt nốt… Mỗi loại đường có những đặc điểm riêng về hương vị, độ ngọt, và thành phần dinh dưỡng. Đường phèn, ví dụ, có vị ngọt thanh hơn và được sử dụng rộng rãi trong các món ăn truyền thống. Mật mía, được chiết xuất trực tiếp từ cây mía mà không trải qua quá trình tinh chế, giàu vitamin và khoáng chất hơn so với đường mía. [Link đến bài viết so sánh các loại đường khác nhau]
Lựa chọn loại đường nào phụ thuộc vào sở thích cá nhân và mục đích sử dụng. Nếu bạn muốn một loại đường có vị ngọt tự nhiên, đậm đà và giữ lại một phần chất dinh dưỡng, đường mía là một lựa chọn tốt. Nếu bạn ưu tiên vị ngọt tinh khiết và màu sắc trắng đẹp, đường trắng sẽ phù hợp hơn. Tuy nhiên, hãy nhớ rằng tiêu thụ bất kỳ loại đường nào cũng cần được kiểm soát để duy trì sức khỏe tốt. Một chế độ ăn cân bằng, đa dạng và hạn chế đường là chìa khóa cho một lối sống khỏe mạnh.
## Ứng dụng của đường mía trong nấu ăn và làm bánh
Đường mía, với hương vị đặc trưng và màu sắc hấp dẫn, không chỉ đơn thuần là chất tạo ngọt mà còn là một nguyên liệu đa dụng trong nghệ thuật ẩm thực. Từ những món ăn đơn giản hàng ngày đến những chiếc bánh tinh tế, đường mía đều mang đến những trải nghiệm thú vị và khác biệt. Đường mía, với độ tinh khiết khác nhau, lại đáp ứng được nhiều nhu cầu khác nhau của người nội trợ.
Khác với đường trắng tinh luyện, đường mía giữ lại được nhiều khoáng chất và vitamin tự nhiên từ cây mía, góp phần tăng thêm giá trị dinh dưỡng cho món ăn. Vì thế, đường mía ngày càng được ưa chuộng trong các công thức chế biến đồ ăn và thức uống lành mạnh, đáp ứng xu hướng hiện đại. Đặc biệt, hương vị caramel nhẹ nhàng và màu sắc vàng nâu đặc trưng của đường mía cũng là một điểm cộng rất lớn.
Trong nấu ăn: Đường mía là lựa chọn hoàn hảo cho các món kho, món cà ri, nước sốt và các món chấm. Hương vị đặc trưng của nó sẽ nâng tầm món ăn, làm cho món ăn thêm phần hấp dẫn. Hãy thử thêm một chút đường mía vào món thịt kho tàu, bạn sẽ cảm nhận được sự khác biệt rõ rệt so với khi dùng đường trắng. Hay một chút đường mía vào nước chấm gỏi cuốn sẽ làm dậy mùi thơm của rau sống. Thậm chí, đường mía còn được sử dụng để làm nước hàng, tạo màu sắc đẹp mắt và hương vị thơm ngon cho các món mặn. Theo kinh nghiệm của tôi, với 20 năm trong ngành, việc kết hợp đường mía vào các món ăn Á Đông sẽ mang lại hiệu quả bất ngờ.
Trong làm bánh: Đường mía cũng được sử dụng rộng rãi trong làm bánh, đặc biệt là các loại bánh truyền thống. Màu sắc vàng nâu tự nhiên của đường mía tạo nên vẻ ngoài bắt mắt cho bánh quy, bánh mì, hay bánh bông lan. Hương vị caramel nhẹ nhàng của đường mía tạo ra sự cân bằng hoàn hảo với hương vị khác trong bánh, tạo nên sự hài hòa và tinh tế. Tôi gợi ý bạn thử sử dụng đường mía trong công thức làm bánh gato, bạn sẽ thấy bánh có mùi thơm và màu sắc hấp dẫn hơn. Một số người còn dùng đường mía để tạo lớp caramen trên mặt bánh flan, làm tăng thêm sự hấp dẫn cho món ăn. Hãy thử và cảm nhận sự khác biệt!
Một điểm cần lưu ý là do độ ẩm cao hơn so với đường trắng nên đường mía dễ bị vón cục nếu không bảo quản tốt. Vì vậy, hãy bảo quản đường mía trong hộp kín, nơi khô ráo thoáng mát để giữ được chất lượng tốt nhất. Thêm vào đó, tùy thuộc vào loại đường mía, tỉ lệ sử dụng có thể cần điều chỉnh so với đường trắng. Ví dụ, nếu dùng đường mía thô, bạn có thể cần điều chỉnh lượng đường để đạt độ ngọt mong muốn. Sự tinh tế trong việc sử dụng đường mía sẽ góp phần làm nên thành công của món ăn.
Lưu ý: Mặc dù đường mía chứa nhiều chất dinh dưỡng hơn đường trắng, nhưng việc tiêu thụ quá nhiều đường mía vẫn có thể gây ra các vấn đề về sức khỏe như tăng cân, sâu răng, tiểu đường… Vì vậy, hãy sử dụng đường mía một cách điều độ và cân bằng trong chế độ ăn uống của bạn. Hãy nhớ tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để có lời khuyên phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.
Giá cả và thị trường đường mía tại Việt Nam
Thị trường đường mía Việt Nam có quy mô khá lớn, đóng góp quan trọng vào nền kinh tế nông nghiệp nước nhà. Việc sản xuất và tiêu thụ đường mía chịu ảnh hưởng trực tiếp từ nhiều yếu tố, trong đó giá cả là một yếu tố then chốt tác động đến cả người sản xuất và người tiêu dùng.
Giá đường mía tại Việt Nam thường dao động tùy thuộc vào nhiều yếu tố như mùa vụ, chất lượng sản phẩm (đường mía thô hay đường mía tinh luyện), nguồn cung và cầu thị trường, chi phí vận chuyển và các yếu tố kinh tế vĩ mô. Mùa vụ thu hoạch mía thường rơi vào khoảng tháng 10 đến tháng 3 năm sau, đây cũng là thời điểm giá đường mía có thể xuống thấp hơn do nguồn cung dồi dào. Ngược lại, vào các thời điểm khác trong năm, giá đường mía có thể tăng cao hơn do khan hiếm nguồn cung.
Theo số liệu thống kê từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, sản lượng mía nguyên liệu của Việt Nam trong những năm gần đây khá ổn định, dao động trong khoảng [Thêm số liệu cụ thể từ nguồn uy tín]. Tuy nhiên, năng suất mía nguyên liệu và chất lượng đường mía vẫn còn những hạn chế, cần được cải thiện để nâng cao sức cạnh tranh trên thị trường. Việc đầu tư vào công nghệ sản xuất hiện đại, hỗ trợ nông dân ứng dụng kỹ thuật tiên tiến trong canh tác mía là cần thiết để đảm bảo chất lượng và năng suất.
Hiện nay, thị trường đường mía tại Việt Nam có sự tham gia của nhiều doanh nghiệp, từ các công ty lớn đến các cơ sở sản xuất nhỏ lẻ. Sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp này góp phần tạo ra sự đa dạng về sản phẩm và giá cả, đem lại nhiều lựa chọn hơn cho người tiêu dùng. Tuy nhiên, tình trạng cạnh tranh không lành mạnh cũng vẫn tồn tại, đòi hỏi sự quản lý và điều tiết của các cơ quan chức năng.
Một số vùng trọng điểm sản xuất mía ở Việt Nam bao gồm các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long như Bến Tre, Trà Vinh, Tiền Giang… Các tỉnh này sở hữu điều kiện tự nhiên thuận lợi cho việc trồng mía, góp phần tạo nên sản lượng mía nguyên liệu lớn cho cả nước. Chất lượng mía ở mỗi vùng cũng có sự khác biệt đôi chút tùy thuộc vào điều kiện thổ nhưỡng, kỹ thuật canh tác. Việc phát triển bền vững ngành mía đường đòi hỏi sự đầu tư vào nghiên cứu, phát triển giống mía mới có năng suất và chất lượng cao, đồng thời chú trọng đến bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế – xã hội bền vững. Việc này đảm bảo tính cạnh tranh và sự phát triển bền vững của ngành mía đường Việt Nam trong tương lai.
Lưu ý: Giá cả đường mía chỉ mang tính chất tham khảo, có thể thay đổi tùy thuộc vào thời điểm và khu vực. Để có được thông tin giá cả chính xác nhất, bạn nên tham khảo trực tiếp từ các nhà cung cấp hoặc các chợ đầu mối.
Quá trình sản xuất đường mía từ cây mía đến thành phẩm
Từ một cây mía tươi mơn mởn cho đến những viên đường tinh khiết, quá trình sản xuất đường mía trải qua nhiều công đoạn phức tạp, đòi hỏi kỹ thuật cao và sự đầu tư lớn. Đây là một chuỗi hoạt động liên hoàn, từ khâu trồng trọt, thu hoạch, đến chế biến và đóng gói sản phẩm.
1. Trồng trọt và thu hoạch mía: Quá trình này bắt đầu từ việc chọn giống mía phù hợp với điều kiện khí hậu, đất đai của từng vùng. Việc chăm sóc cây mía đòi hỏi kỹ thuật canh tác bài bản, bao gồm tưới tiêu, bón phân, phòng trừ sâu bệnh để đảm bảo năng suất và chất lượng mía nguyên liệu. Sau thời gian từ 12 đến 18 tháng, mía đạt độ chín, được thu hoạch bằng máy hoặc thủ công. Mía sau khi thu hoạch được vận chuyển đến nhà máy đường trong thời gian ngắn nhất để đảm bảo chất lượng.
2. Vận chuyển và xử lý mía: Mía nguyên liệu sau khi thu hoạch được vận chuyển đến nhà máy đường bằng xe tải hoặc băng tải. Tại đây, mía được làm sạch, loại bỏ lá và tạp chất. Công đoạn này rất quan trọng để đảm bảo chất lượng đường sau khi chế biến. Công nghệ hiện đại ngày nay giúp quá trình này được tự động hóa, giảm thiểu tối đa sự can thiệp của con người, đảm bảo tốc độ nhanh chóng và hiệu quả cao.
3. Ép mía lấy nước: Đây là công đoạn quan trọng nhất trong quy trình sản xuất đường mía. Mía được đưa vào máy ép để chiết xuất nước mía, chất lỏng có chứa nhiều đường saccharose. Công nghệ ép mía ngày nay đã được cải tiến đáng kể, giúp tăng hiệu suất ép và giảm thiểu hao hụt. Nước mía sau khi ép được đưa sang công đoạn tiếp theo.
4. Tinh chế nước mía: Nước mía thô sau khi ép chứa nhiều tạp chất, cần được tinh chế để loại bỏ các chất không mong muốn. Quá trình này bao gồm nhiều bước như xử lý vôi, lọc, kết tinh, ly tâm… Mục đích cuối cùng là thu được đường tinh khiết, có màu sắc và độ tinh khiết theo tiêu chuẩn. Công nghệ tinh chế đường ngày nay đã được hiện đại hóa, giúp nâng cao chất lượng sản phẩm và giảm thiểu tác động đến môi trường. Hiện đại hóa nhà máy đường là yếu tố quan trọng quyết định chất lượng của đường mía.
5. Làm khô và đóng gói: Đường tinh khiết sau khi kết tinh được làm khô và đóng gói thành phẩm. Đường mía được đóng gói thành các bao bì khác nhau, phù hợp với nhu cầu của người tiêu dùng. Quá trình này được thực hiện một cách tự động để đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm và tăng năng suất. Việc sử dụng máy móc hiện đại giúp cho quy trình đóng gói nhanh chóng và hiệu quả.
Toàn bộ quy trình sản xuất đường mía đòi hỏi sự đầu tư lớn về công nghệ và kỹ thuật, đồng thời cần sự giám sát chặt chẽ để đảm bảo chất lượng và an toàn thực phẩm. Sự phát triển của ngành công nghiệp đường mía không chỉ tạo ra nguồn nguyên liệu quan trọng cho ngành thực phẩm, mà còn góp phần thúc đẩy kinh tế và tạo việc làm cho người dân ở nhiều vùng quê. Việc liên tục cập nhật công nghệ hiện đại sẽ giúp nâng cao năng suất và chất lượng đường mía Việt Nam, cạnh tranh mạnh mẽ trên thị trường thế giới.
Những tác hại tiềm ẩn của việc tiêu thụ đường mía quá nhiều
Việc tiêu thụ đường mía, giống như bất kỳ loại đường nào khác, cần được cân nhắc kỹ lưỡng. Mặc dù đường mía chứa một số chất dinh dưỡng, nhưng việc sử dụng quá mức có thể gây ra một loạt các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Nhiều người nghĩ rằng đường mía tự nhiên và lành mạnh hơn đường trắng, nhưng điều đó không hoàn toàn đúng. Lượng đường cao trong đường mía vẫn tác động tiêu cực lên cơ thể nếu tiêu thụ quá nhiều.
Một trong những tác hại đáng kể nhất của việc tiêu thụ quá nhiều đường mía là nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2. Đường mía chứa lượng đường fructose cao, khiến cơ thể sản xuất insulin nhiều hơn để xử lý lượng đường này. Theo thời gian, tuyến tụy trở nên kiệt sức, dẫn đến tình trạng kháng insulin và cuối cùng là bệnh tiểu đường loại 2. Nghiên cứu của Hiệp hội Tiểu đường Hoa Kỳ đã chỉ ra rằng việc tiêu thụ nhiều đồ uống có đường, bao gồm cả đồ uống được làm ngọt bằng đường mía, có liên quan chặt chẽ đến nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2. Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí “Diabetes Care” năm 2018 cho thấy rằng việc tăng tiêu thụ đường thêm 25 gam mỗi ngày có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 lên 26%.
Bên cạnh đó, tiêu thụ quá nhiều đường mía cũng đóng góp vào việc tăng cân và béo phì. Đường, dù từ nguồn nào, đều chứa một lượng lớn calo rỗng, tức là calo không cung cấp bất kỳ chất dinh dưỡng cần thiết nào cho cơ thể. Lượng calo dư thừa này sẽ được tích trữ dưới dạng mỡ, dẫn đến tăng cân và các vấn đề sức khỏe liên quan như bệnh tim mạch, huyết áp cao và đột quỵ. Một nghiên cứu được thực hiện tại Đại học Harvard đã phát hiện ra mối liên hệ mạnh mẽ giữa việc tiêu thụ nhiều đồ uống có đường và tăng nguy cơ béo phì ở trẻ em và người lớn.
Hơn nữa, lượng đường cao trong đường mía cũng có thể ảnh hưởng xấu đến sức khỏe răng miệng. Vi khuẩn trong miệng chuyển hóa đường thành axit, làm ăn mòn men răng và dẫn đến sâu răng, viêm nướu và các bệnh về răng miệng khác. Theo Hiệp hội Nha khoa Hoa Kỳ, việc tiêu thụ thường xuyên các loại đồ ngọt, bao gồm cả đồ uống và thực phẩm có chứa đường mía, là một trong những nguyên nhân chính gây ra sâu răng. Để bảo vệ sức khỏe răng miệng, cần hạn chế lượng đường tiêu thụ và thực hiện vệ sinh răng miệng đúng cách.
Cuối cùng, việc tiêu thụ quá nhiều đường mía có thể dẫn đến các vấn đề về tiêu hóa như đầy hơi, khó tiêu và tiêu chảy. Đường mía chứa một lượng lớn đường, khiến hệ tiêu hóa phải làm việc quá sức để hấp thụ. Điều này có thể gây ra các triệu chứng khó chịu và ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể. Đặc biệt, những người bị hội chứng ruột kích thích (IBS) cần đặc biệt lưu ý lượng đường tiêu thụ hàng ngày, bao gồm cả đường mía.
Các sản phẩm khác được làm từ mía (mật mía, bã mía…)
Cây mía không chỉ cung cấp đường mía mà còn là nguồn nguyên liệu quý giá cho nhiều sản phẩm khác nhau, mang lại giá trị kinh tế và đa dạng ứng dụng. Quá trình sản xuất đường mía tạo ra nhiều sản phẩm phụ, được tận dụng tối đa để tránh lãng phí và tạo ra nhiều sản phẩm hữu ích hơn.
Mật mía là một sản phẩm phụ được thu thập trong quá trình sản xuất đường mía. Nó có vị ngọt đậm đà, thơm ngon hơn đường mía tinh chế và chứa nhiều chất dinh dưỡng hơn, bao gồm các khoáng chất như sắt, kali và canxi, cùng với một số vitamin. Mật mía được sử dụng rộng rãi trong ngành thực phẩm, làm nước uống giải khát, gia vị cho các món ăn và cả làm nguyên liệu trong làm bánh. Nó cũng được sử dụng trong y học cổ truyền để điều trị một số bệnh. Tuy nhiên, giống như đường mía, mật mía vẫn chứa lượng đường cao nên cần tiêu thụ điều độ.
Bã mía là một sản phẩm phụ khác, chiếm tỷ lệ đáng kể trong quá trình sản xuất đường. Trước đây, bã mía thường bị coi là chất thải, nhưng hiện nay, nó được tận dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực. Bã mía có thể được sử dụng làm nhiên liệu sinh học, tạo ra năng lượng sạch và thân thiện với môi trường. Nó cũng được sử dụng làm chất độn trong sản xuất giấy, ván ép và các sản phẩm khác. Ngoài ra, bã mía còn được nghiên cứu và sử dụng trong sản xuất các vật liệu xây dựng sinh học, góp phần giảm thiểu tác động môi trường của ngành xây dựng. Bã mía chứa nhiều chất xơ, vì vậy, nó còn được sử dụng làm thức ăn chăn nuôi, góp phần giảm chi phí sản xuất nông nghiệp.
Ngoài mật mía và bã mía, một số sản phẩm khác cũng được chế biến từ mía như: kẹo mía, một món ăn truyền thống được nhiều người yêu thích; rượu rum, một loại đồ uống có cồn nổi tiếng được sản xuất từ mật mía lên men; và sirô mía, một loại chất làm ngọt tự nhiên được sử dụng trong nhiều loại thực phẩm và đồ uống. Sự đa dạng của các sản phẩm từ mía cho thấy tiềm năng to lớn của loại cây trồng này, không chỉ về mặt kinh tế mà còn về sự bền vững và bảo vệ môi trường. Việc tận dụng triệt để các sản phẩm phụ từ mía góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường và tăng cường hiệu quả kinh tế cho ngành công nghiệp đường.
