GỢI Ý ĐÁP ÁN ĐỂ THI HSG MÔN NGỮ VĂN LỚP 9 TPHCM NĂM 2025
Câu 1. Nghị luận xã hội: “Những mắt xích tình yêu”
Mở bài:
Tình yêu thương – thứ tình cảm thiêng liêng và kỳ diệu nhất của con người – không bao giờ tồn tại đơn độc mà luôn hiện diện trong sự gắn kết, tiếp nối giữa các thế hệ, giữa những con người trong một mái ấm, một cộng đồng. Mỗi cá nhân trong dòng chảy ấy đều là một mắt xích quan trọng, giữ vai trò kết nối, lưu giữ và lan tỏa yêu thương. Bởi vậy, khi nói đến “những mắt xích tình yêu”, ta không chỉ đang nhìn vào một hình ảnh giàu tính biểu tượng, mà còn đang suy ngẫm sâu xa về cội nguồn của hạnh phúc và ý nghĩa sống của con người trong thế giới rộng lớn này.
Thân bài:
Trước hết, “mắt xích tình yêu” là cách hình tượng hóa mối liên hệ giữa các cá nhân được gắn kết bằng tình cảm. Mỗi mắt xích là một con người, một ký ức, một hành động yêu thương, và tất cả tạo thành một chuỗi bền vững – một cấu trúc gia đình, một truyền thống văn hóa, một nền tảng đạo đức xã hội. Tình yêu trong mắt xích ấy không chỉ là sự cho đi hay nhận lại, mà còn là sự trao truyền, tiếp nối và vun đắp qua thời gian.
Những dòng chia sẻ của nhà thơ Trần Đăng Khoa về người mẹ trong cuốn “39 cuộc đối thoại trí thức” đã cho thấy rõ điều đó. Một lời dặn hái trầu, một ánh đèn được vặn sáng để cây trầu “nhận ra chủ” không chỉ là một hành động thường nhật, mà là một biểu hiện văn hóa, một mắt xích truyền thống – yêu thương – nhân văn mà người mẹ đã gieo vào tâm hồn đứa trẻ. Chính sự tiếp nhận ấy đã nuôi dưỡng một hồn thơ tinh tế, một tâm hồn chan chứa yêu thương và gắn bó với thiên nhiên, với con người.
Tương tự, bài thơ “Nói với con về bà ngoại” của Tuyết Nga cũng là một khúc hát dịu dàng về sự kết nối yêu thương giữa ba thế hệ: bà – mẹ – con. Hình ảnh đứa trẻ hiện lên vừa hồn nhiên, vừa giàu liên tưởng: là giọt nắng nơi hiên nhà mùa đông, là chú mèo nhỏ nghịch ngợm cuối vườn, là đứa bé ăn một bát cơm mà chứa cả thế giới cổ tích… Tất cả đều được viết nên bằng thứ ngôn ngữ ấm áp của yêu thương. Dù bà đã khuất, nhưng tình yêu bà dành cho cháu vẫn “nấp phía lưng bà”, vẫn lặng thầm hiện diện qua mẹ, qua những bài hát, câu chuyện, qua “hoa trái mùa thu”, “ông trăng tháng Sáu”, “đàn ong tháng Ba”… Đó chính là mắt xích của ký ức – yêu thương – hiện tại – tương lai.
Những mắt xích tình yêu không chỉ tồn tại trong phạm vi gia đình, mà còn hiện diện trong tình thầy trò, tình bằng hữu, tình người với người trong xã hội. Đó là nơi nuôi dưỡng lòng nhân ái, sự cảm thông, là nền tảng đạo đức và cũng là nguồn sức mạnh tinh thần lớn lao để con người vượt qua những giông bão cuộc đời.
Ở thời đại ngày nay, khi con người có xu hướng sống nhanh, sống vội, dễ lãng quên những giá trị tinh thần, thì việc giữ gìn và làm mới các mắt xích yêu thương lại càng trở nên cần thiết. Người trẻ cần hiểu rằng, nếu không trân trọng những mắt xích ấy, chuỗi dây yêu thương có thể đứt gãy, và một khi đứt gãy, con người sẽ dần đánh mất chính bản sắc và căn cước tinh thần của mình.
Kết bài:
Tình yêu thương không tồn tại như một thực thể riêng lẻ, mà là một chuỗi kết nối dài vô tận qua thời gian và thế hệ. Mỗi người là một mắt xích – một phần quan trọng trong hành trình gìn giữ và lan tỏa yêu thương. Hãy sống để nối dài chuỗi mắt xích ấy, để cuộc đời luôn rực sáng bằng những điều tử tế, chân thành và nhân văn.
Câu 2. Phân tích bài thơ “Nói với con về bà ngoại” (Tuyết Nga)
Mở bài:
Văn học từ lâu đã là tiếng nói của tình cảm, là chiếc cầu nối giữa con người với con người trong mối liên hệ sâu xa của yêu thương. Trong dòng chảy đó, bài thơ “Nói với con về bà ngoại” của Tuyết Nga như một bản tình ca nhẹ nhàng, da diết về tình cảm gia đình – nơi mỗi kỷ niệm, mỗi con người đều là một mắt xích trong chuỗi yêu thương tiếp nối không ngừng. Bài thơ không chỉ đẹp về hình thức nghệ thuật, mà còn sâu lắng trong tư tưởng nhân văn và cái nhìn tinh tế về giá trị của tình thân.
Thân bài:
Trước hết, về hình thức nghệ thuật, bài thơ được viết theo thể thơ tự do, không gò bó trong vần điệu, nhưng lại rất giàu nhạc tính và hình ảnh. Điều đặc biệt là ngôn ngữ thơ vừa gần gũi, mộc mạc, vừa sáng tạo, giàu tính tạo hình. Những hình ảnh ẩn dụ như “giọt nắng tim kim”, “giọt nắng sún răng lỏ có quanh cửa” không chỉ khắc họa sự ngây thơ của đứa trẻ mà còn gợi lên không gian ấm cúng, sinh hoạt đời thường tràn đầy yêu thương.
Tác giả đã nhân cách hóa đứa trẻ như một “giọt nắng”, một sinh thể ấm áp gắn bó với mọi hoạt động của bà ngoại. Chính sự ví von ấy khiến người đọc cảm nhận được tình cảm gắn bó thiêng liêng giữa cháu và bà, giữa thế hệ trước và thế hệ sau. Cách sử dụng từ ngữ mang màu sắc dân gian, lối biểu đạt giàu hội thoại như “bả yêu con không”, “con sẽ là gì” khiến bài thơ thêm phần chân thật, tự nhiên, đúng như một lời thủ thỉ từ mẹ dành cho con.
Về nội dung, bài thơ là lời tâm sự của người mẹ kể lại những ký ức gắn bó với bà ngoại – người đã không còn trên cõi đời này, nhưng tình yêu của bà thì vẫn còn mãi trong từng kỷ vật, từng nụ cười, từng giấc mơ tuổi thơ. Mỗi hình ảnh được nhắc đến trong thơ đều là một kỷ niệm chan chứa tình cảm: chiếc bánh đa tròn, chuyện cổ tích, ánh trăng, hoa trái mùa thu… Tất cả đã tạo nên một thế giới yêu thương, một không gian gia đình bền vững và ấm áp.
Bài thơ không chỉ dừng lại ở cảm xúc, mà còn hàm chứa một triết lý sống sâu sắc: tình yêu thương là món quà quý giá nhất mà mỗi thế hệ để lại cho nhau. Bà đã trao tình yêu cho mẹ, mẹ lại gửi gắm vào con – một chuỗi kết nối bất tận, nơi con người được sinh ra và lớn lên bằng tình yêu, được chở che và dưỡng nuôi bằng những điều bình dị mà thiêng liêng.
Kết bài:
Với giọng thơ thủ thỉ, hình ảnh sáng tạo và chiều sâu cảm xúc, “Nói với con về bà ngoại” là một minh chứng đẹp đẽ cho khả năng diễn đạt những tình yêu giản dị mà thiêng liêng trong đời sống. Qua bài thơ, ta càng thêm tin rằng: tình yêu thương không bao giờ mất đi, nó chỉ chuyển hóa – từ người này sang người khác, từ thế hệ này sang thế hệ sau – như một ngọn lửa âm ỉ cháy trong tim, soi sáng con đường nhân văn của mỗi con người.
Chuyên mục: Giáo Dục
Nguồn: THPT Phạm Kiệt
Giới thiệu tác giả cho website THPT Phạm Kiệt Sơn Hà
Tên tác giả: Khanh Nguyễn
Vai trò: Biên tập viên nội dung, người phụ trách thông tin và tin tức của THPT Phạm Kiệt Sơn Hà.
Giới thiệu:
Khanh Nguyễn là người chịu trách nhiệm cập nhật tin tức, sự kiện và hoạt động quan trọng của THPT Phạm Kiệt Sơn Hà. Với tinh thần trách nhiệm cao, tác giả mang đến những bài viết chất lượng, phản ánh chính xác những chuyển động trong nhà trường, từ các hoạt động đoàn thể đến công tác giảng dạy và thành tích của học sinh, giáo viên.
Với kinh nghiệm trong lĩnh vực giáo dục và truyền thông, Khanh Nguyễn cam kết cung cấp những thông tin hữu ích, giúp phụ huynh, học sinh và giáo viên nắm bắt nhanh chóng các sự kiện quan trọng tại trường. Đặc biệt, tác giả luôn dành sự quan tâm đặc biệt đến các phong trào thi đua, công tác đoàn thể và những thành tích nổi bật của trường trong từng năm học.
Lĩnh vực phụ trách:
Cập nhật tin tức về các hoạt động giáo dục tại trường.
Thông tin về các sự kiện, hội nghị, đại hội quan trọng.
Vinh danh thành tích của giáo viên, học sinh.
Truyền tải thông điệp của nhà trường đến phụ huynh và học sinh.
