3+ mẫu viết văn bản thuyết minh giải thích một hiện tượng tự nhiên hay nhất?

Môn Ngữ văn lớp 8 học sinh tham khảo hơn 3 mẫu viết văn bản thuyết minh giải...

Thời gian: Tháng 3 27, 2025 Tác giả: Trường THPT Phạm Kiệt



Môn Ngữ văn lớp 8 học sinh tham khảo hơn 3 mẫu viết văn bản thuyết minh giải thích một hiện tượng tự nhiên hay nhất?






3+ mẫu viết văn bản thuyết minh giải thích một hiện tượng tự nhiên hay nhất?

Học sinh tham khảo 3 mẫu viết văn bản thuyết minh giải thích một hiện tượng tự nhiên hay nhất dưới đây:

Mẫu 1 Sao băng – Những tia sáng vụt qua đêm tối

Trong đêm tối tĩnh mịch, khi chúng ta ngước nhìn lên bầu trời đầy sao, đôi khi chúng ta may mắn được chứng kiến một cảnh tượng kỳ diệu: một vệt sáng lóe lên rồi vụt tắt trong chớp mắt, được gọi là sao băng. Mặc dù có tên gọi là “sao”, nhưng sao băng không phải là những ngôi sao thực sự mà là những hạt bụi vũ trụ nhỏ bé khi chúng lao vào bầu khí quyển của Trái Đất.

Các hạt bụi vũ trụ này có kích thước rất khác nhau, từ nhỏ như hạt cát cho đến lớn hơn một chút. Chúng trôi nổi trong không gian và đôi khi bị lực hấp dẫn của Trái Đất kéo về phía hành tinh của chúng ta. Khi một hạt bụi vũ trụ này xâm nhập vào bầu khí quyển ở tốc độ rất cao (thường từ vài chục đến vài trăm nghìn km/giờ), nó va chạm với các phân tử không khí.

Sự va chạm này tạo ra một lượng nhiệt cực lớn, khiến hạt bụi vũ trụ nóng lên và bốc cháy. Quá trình bốc cháy này tạo ra vệt sáng mà chúng ta nhìn thấy trên bầu trời, đó chính là sao băng. Ánh sáng của sao băng có thể có nhiều màu sắc khác nhau, tùy thuộc vào thành phần hóa học của hạt bụi vũ trụ và nhiệt độ của quá trình đốt cháy.

Sao băng thường xuất hiện ở độ cao từ khoảng 75 đến 100 km so với bề mặt Trái Đất. Chúng chỉ tồn tại trong một khoảng thời gian rất ngắn, thường chỉ vài giây, trước khi hoàn toàn bị đốt cháy trong bầu khí quyển. Nếu một mảnh thiên thạch lớn hơn không bị đốt cháy hoàn toàn, phần còn lại của nó có thể rơi xuống Trái Đất và được gọi là thiên thạch.

Mỗi đêm, có hàng triệu sao băng nhỏ rơi vào bầu khí quyển Trái Đất. Tuy nhiên, chúng ta chỉ có thể nhìn thấy một số ít trong số đó, tùy thuộc vào điều kiện thời tiết, ánh sáng và vị trí quan sát.

Có những thời điểm trong năm mà chúng ta có thể quan sát được nhiều sao băng hơn bình thường, được gọi là mưa sao băng. Mưa sao băng xảy ra khi Trái Đất đi qua những vùng không gian mà các thiên thạch để lại từ các sao chổi hoặc tiểu hành tinh. Khi Trái Đất đi vào vùng này, nhiều hạt bụi vũ trụ sẽ cùng nhau lao vào bầu khí quyển, tạo ra một hiện tượng như mưa sao băng. Mỗi trận mưa sao băng thường có một “tâm điểm” (radiant) trên bầu trời, nơi các sao băng dường như xuất phát. Tên của các trận mưa sao băng thường được đặt theo chòm sao mà tâm điểm của chúng nằm trong đó (ví dụ: mưa sao băng Perseids xuất phát từ chòm sao Perseus).

Sao băng không chỉ là một hiện tượng thiên nhiên đẹp mắt mà còn mang ý nghĩa khoa học quan trọng. Việc nghiên cứu các sao băng và thiên thạch giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn về sự hình thành và tiến hóa của hệ Mặt Trời, cũng như về các vật chất trong không gian. Các nhà khoa học có thể phân tích thành phần hóa học của các thiên thạch để tìm hiểu về lịch sử của vũ trụ.

Để quan sát sao băng, điều kiện tốt nhất là ở một nơi tối, tránh xa ánh sáng đô thị, và vào những đêm không trăng hoặc trăng non. Hãy tìm một chỗ ngồi thoải mái, ngước nhìn lên bầu trời và kiên nhẫn chờ đợi. Đôi khi, một sao băng bất ngờ vụt qua sẽ mang đến cho chúng ta những khoảnh khắc thích thú và cả những ước mơ thầm kín.

Tóm lại, sao băng là những “vị khách” nhỏ bé từ vũ trụ, để lại những vệt sáng ngắn ngủi nhưng đầy ấn tượng trên bầu trời đêm. Chúng là minh chứng cho sự vận động không ngừng của các vật chất trong không gian và là một lời nhắc nhở về sự bao la, kỳ diệu của vũ trụ mà chúng ta đang sống. Hãy dành thời gian để ngắm nhìn bầu trời đêm, biết đâu chúng ta sẽ may mắn được chiêm ngưỡng một trong những khoảnh khắc tuyệt vời này.

Mẫu 2 Hiện tượng nhật thực – Vẻ đẹp kỳ diệu của vũ trụ

Bầu trời luôn ẩn chứa vô vàn những điều kỳ diệu, khơi gợi trí tò mò và khát khao khám phá của con người. Trong số những hiện tượng thiên nhiên ấy, nhật thực – khi mặt trời bỗng nhiên bị che khuất một phần hay toàn bộ bởi Mặt Trăng – luôn là một trong những cảnh tượng ngoạn mục và ấn tượng nhất. Không chỉ là một hiện tượng thiên văn học đẹp mắt, nhật thực còn mang trong mình những giá trị khoa học to lớn, góp phần làm sáng tỏ những bí ẩn của vũ trụ bao la.

Nhật thực xảy ra khi Mặt Trăng di chuyển trên quỹ đạo của mình quanh Trái Đất và đi qua giữa Mặt Trời và Trái Đất, tạo thành một đường thẳng hoặc gần như một đường thẳng. Trong khoảnh khắc đó, Mặt Trăng sẽ che khuất ánh sáng của Mặt Trời, tạo ra bóng tối trên một phần bề mặt Trái Đất. Vì Mặt Trăng có kích thước tương đối nhỏ hơn Mặt Trời rất nhiều, nhưng lại ở gần Trái Đất hơn, nên khi nhìn từ Trái Đất, Mặt Trăng có thể che khuất hoàn toàn hoặc một phần đĩa sáng của Mặt Trời.

Tùy thuộc vào vị trí tương đối giữa Mặt Trời, Mặt Trăng và Trái Đất, chúng ta có thể quan sát được các loại nhật thực khác nhau. Khi Mặt Trăng che khuất hoàn toàn Mặt Trời, chúng ta sẽ chứng kiến nhật thực toàn phần. Trong khoảng thời gian ngắn ngủi này, bầu trời sẽ tối sầm lại như ban đêm, các ngôi sao và vành nhật hoa (lớp ngoài cùng của bầu khí quyển Mặt Trời) sẽ hiện ra. Nếu Mặt Trăng ở xa Trái Đất hơn, nó sẽ không che khuất hoàn toàn Mặt Trời, để lại một vành sáng mỏng xung quanh, đó là nhật thực hình khuyên. Còn khi Mặt Trăng chỉ che khuất một phần của Mặt Trời, chúng ta sẽ thấy nhật thực một phần, với hình ảnh Mặt Trời như bị “khuyết” đi một góc.

Để hiểu rõ hơn về hiện tượng này, chúng ta cần hình dung về sự di chuyển của ba thiên thể này trong không gian. Mặt Trời là một ngôi sao khổng lồ, phát ra ánh sáng và nhiệt. Trái Đất quay quanh Mặt Trời theo một quỹ đạo nhất định. Mặt Trăng, vệ tinh tự nhiên của Trái Đất, cũng quay quanh Trái Đất. Khi Mặt Trăng di chuyển vào vị trí nằm giữa Mặt Trời và Trái Đất, bóng của Mặt Trăng sẽ được chiếu lên Trái Đất, tạo ra vùng nhật thực. Vùng bóng tối hoàn toàn (umbra) sẽ trải qua nhật thực toàn phần, trong khi vùng bóng tối một phần (penumbra) sẽ trải qua nhật thực một phần.

Việc nghiên cứu và quan sát nhật thực có ý nghĩa khoa học vô cùng quan trọng. Nó cung cấp cho các nhà thiên văn học cơ hội duy nhất để nghiên cứu về Mặt Trời, đặc biệt là vành nhật hoa, một lớp plasma nóng bao quanh Mặt Trời mà bình thường bị ánh sáng chói của Mặt Trời che khuất. Nhật thực cũng là cơ hội để kiểm chứng các lý thuyết về ánh sáng và hấp dẫn, cũng như giúp xác định vị trí và quỹ đạo của các thiên thể trong hệ Mặt Trời.

Tuy nhiên, việc quan sát nhật thực cần phải hết sức cẩn trọng. Tuyệt đối không được nhìn trực tiếp vào Mặt Trời bằng mắt thường hoặc qua các thiết bị quang học thông thường, vì điều này có thể gây tổn thương nghiêm trọng cho mắt. Để quan sát nhật thực một cách an toàn, cần sử dụng kính chuyên dụng dành riêng cho việc quan sát Mặt Trời hoặc các phương pháp quan sát gián tiếp.

Trong lịch sử, nhật thực đã gây ra không ít những sự tò mò và cả những quan niệm mê tín dị đoan. Ngày nay, với sự phát triển của khoa học, chúng ta đã hiểu rõ bản chất của hiện tượng này. Tuy nhiên, mỗi lần nhật thực xuất hiện, nó vẫn luôn thu hút sự quan tâm của đông đảo mọi người, từ các nhà khoa học đến những người yêu thích thiên văn học và cả những người dân bình thường.

Tóm lại, hiện tượng nhật thực không chỉ là một cảnh tượng thiên nhiên tuyệt đẹp mà còn là một minh chứng cho sự vận hành kỳ diệu và trật tự của vũ trụ. Việc tìm hiểu và chiêm ngưỡng hiện tượng này giúp chúng ta thêm hiểu biết về thế giới xung quanh, đồng thời khơi dậy niềm đam mê khám phá những bí ẩn vô tận của bầu trời. Hãy luôn giữ trong mình sự tò mò và tinh thần khoa học để khám phá những điều kỳ diệu mà vũ trụ mang lại.

Mẫu 3 Cầu vồng – Bản hòa ca sắc màu trên bầu trời

Sau cơn mưa, khi những giọt nước cuối cùng còn vương trên cành lá, bầu trời thường được tô điểm bởi một vòm ánh sáng đa sắc rực rỡ, đó là cầu vồng. Một hiện tượng tự nhiên quen thuộc nhưng lại ẩn chứa vẻ đẹp diệu kỳ và những bí ẩn khoa học thú vị. Cầu vồng không chỉ là một hình ảnh đẹp mắt mà còn là minh chứng cho sự tương tác kỳ diệu giữa ánh sáng và các giọt nước.

Cầu vồng xuất hiện khi ánh sáng Mặt Trời chiếu vào các giọt mưa hoặc các giọt nước li ti trong không khí. Ánh sáng trắng của Mặt Trời thực chất là sự kết hợp của nhiều ánh sáng đơn sắc khác nhau, mỗi ánh sáng có một bước sóng và màu sắc riêng. Khi ánh sáng Mặt Trời đi vào một giọt nước, nó bị khúc xạ (bẻ cong) và bị phản xạ (dội lại) bên trong giọt nước. Sau đó, ánh sáng này lại khúc xạ một lần nữa khi đi ra khỏi giọt nước. Quá trình này khiến ánh sáng bị tách thành các màu sắc khác nhau, tạo thành dải màu sắc mà chúng ta quan sát được.

Các màu sắc trong cầu vồng luôn xuất hiện theo một thứ tự nhất định, bắt đầu từ màu đỏ ở phía ngoài cùng, tiếp theo là cam, vàng, lục, lam, chàm và tím ở phía trong cùng. Thứ tự này là do mỗi màu sắc có một bước sóng khác nhau, và do đó, bị khúc xạ ở một góc khác nhau khi đi qua giọt nước. Màu đỏ có bước sóng dài nhất bị khúc xạ ít nhất, trong khi màu tím có bước sóng ngắn nhất bị khúc xạ nhiều nhất.

Để có thể nhìn thấy cầu vồng, người quan sát phải ở vị trí mà ánh sáng Mặt Trời chiếu vào các giọt nước ở phía sau lưng, và ánh sáng bị khúc xạ và phản xạ từ các giọt nước đó đến mắt của người quan sát. Góc nhìn để thấy cầu vồng thường khoảng 42 độ so với hướng của ánh sáng Mặt Trời. Điều này giải thích tại sao cầu vồng thường xuất hiện sau cơn mưa và khi Mặt Trời còn ở một góc nhất định trên bầu trời.

Cầu vồng không chỉ là một hiện tượng quang học thú vị mà còn mang ý nghĩa biểu tượng trong nhiều nền văn hóa khác nhau. Nó thường được xem là biểu tượng của hy vọng, sự may mắn, sự hòa hợp và đôi khi là một cây cầu nối liền giữa trời và đất. Trong văn học và nghệ thuật, cầu vồng thường được sử dụng để diễn tả vẻ đẹp, sự tươi sáng và những điều tốt đẹp.

Ngoài cầu vồng chính, đôi khi chúng ta còn có thể quan sát cầu vồng phụ (cầu vồng kép) ở phía trên cầu vồng chính. Cầu vồng phụ thường mờ nhạt hơn và có thứ tự màu sắc đảo ngược (tím ở ngoài cùng, đỏ ở trong cùng). Cầu vồng phụ được hình thành do ánh sáng bị phản xạ hai lần bên trong các giọt nước.

Việc hiểu về sự hình thành của cầu vồng không chỉ giúp chúng ta thêm trân trọng vẻ đẹp của nó mà còn cho thấy những nguyên tắc cơ bản của quang học, đặc biệt là hiện tượng khúc xạ và phản xạ ánh sáng. Nó cũng là một ví dụ điển hình về sự hòa quyện giữa khoa học và vẻ đẹp tự nhiên.

Tóm lại, cầu vồng là một hiện tượng tự nhiên tuyệt đẹp và đầy màu sắc, là kết quả của sự tương tác tinh tế giữa ánh sáng Mặt Trời và những giọt nước. Mỗi khi xuất hiện, nó như một bức tranh sống động tô điểm cho bầu trời, mang đến cho chúng ta những giây phút chiêm ngưỡng đầy thú vị và những cảm xúc tích cực. Hãy luôn mở lòng đón nhận những món quà tuyệt vời mà thiên nhiên ban tặng, và cầu vồng là một trong số đó.

Mẫu 4 Sấm chớp – Âm thanh và ánh sáng của cơn giông

Trong những ngày hè oi bức, khi bầu trời bỗng tối sầm lại và những đám mây đen kịt kéo đến, chúng ta thường được chứng kiến một hiện tượng thiên nhiên đầy kịch tính và mạnh mẽ: sấm chớp. Sấm chớp không chỉ là một hiện tượng thời tiết thông thường mà còn là một quá trình vật lý phức tạp, chứa đựng những nguồn năng lượng khổng lồ và gây ra những âm thanh, ánh sáng đặc trưng.

Chớp là hiện tượng phóng điện trong khí quyển, xảy ra giữa các đám mây, giữa đám mây và mặt đất, hoặc trong cùng một đám mây. Quá trình này bắt đầu khi có sự tích tụ điện tích khác nhau trong các đám mây giông. Các hạt băng và nước đá trong mây va chạm với nhau, làm cho các hạt nhỏ hơn tích điện dương và các hạt lớn hơn tích điện âm. Sự phân tách điện tích này tạo ra một điện trường mạnh mẽ trong đám mây.

Khi điện trường đủ lớn, nó sẽ vượt qua khả năng cách điện của không khí. Một kênh dẫn điện (đường đi của tia chớp) sẽ được hình thành, thường bắt đầu từ vùng tích điện âm ở phía dưới đám mây và hướng về phía vùng tích điện dương ở phía trên đám mây hoặc trên mặt đất. Các ion và electron trong không khí sẽ bị ion hóa, tạo ra một đường dẫn có điện trở thấp. Dòng điện khổng lồ sẽ phóng qua kênh dẫn này với tốc độ rất nhanh, tạo ra ánh sáng chói lòa mà chúng ta nhìn thấy. Ánh sáng này được gọi là tia chớp.

Sấm là âm thanh do sự giãn nở đột ngột của không khí xung quanh đường đi của tia chớp gây ra. Khi dòng điện cực mạnh phóng qua, nó làm nóng không khí lên đến nhiệt độ rất cao (có thể lên đến 30.000 độ C). Sự giãn nở đột ngột này tạo ra sóng xung kích, lan truyền trong không khí dưới dạng âm thanh mà chúng ta nghe thấy là tiếng sấm. Do ánh sáng truyền đi nhanh hơn âm thanh (vận tốc ánh sáng khoảng 300.000 km/s, còn vận tốc âm thanh khoảng 343 m/s), chúng ta thường thấy chớp trước khi nghe thấy sấm. Khoảng thời gian giữa khi nhìn thấy chớp và nghe thấy sấm có thể giúp chúng ta ước lượng khoảng cách của cơn giông. Cứ 3 giây trôi qua giữa chớp và sấm, thì cơn giông cách chúng ta khoảng 1 km.

Chớp có thể xảy ra ở nhiều dạng khác nhau. Chớp trong mây (cloud-to-cloud lightning) là loại phổ biến nhất, xảy ra giữa các vùng tích điện khác nhau trong cùng một đám mây hoặc giữa các đám mây khác nhau. Chớp đánh xuống đất (cloud-to-ground lightning) là loại nguy hiểm nhất, xảy ra khi điện tích phóng từ đám mây xuống mặt đất. Chớp lên (ground-to-cloud lightning) ít phổ biến hơn, xảy ra khi điện tích từ mặt đất phóng lên đám mây.

Sấm chớp là một hiện tượng tự nhiên mạnh mẽ và có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Chớp có thể gây cháy rừng, hỏa hoạn, làm hư hỏng các thiết bị điện tử và thậm chí gây nguy hiểm đến tính mạng con người. Vì vậy, khi có sấm chớp, chúng ta cần có những biện pháp an toàn như tránh trú ẩn dưới cây cao, tránh xa các vật dụng kim loại, và không sử dụng các thiết bị điện tử.

Tuy nhiên, sấm chớp cũng đóng một vai trò quan trọng trong tự nhiên. Chớp giúp cố định nitơ trong không khí thành các hợp chất nitơ mà thực vật có thể hấp thụ, góp phần vào sự phát triển của hệ sinh thái.

Tóm lại, sấm chớp là một hiện tượng thiên nhiên vừa hùng vĩ vừa tiềm ẩn những nguy hiểm. Nó là kết quả của những quá trình vật lý phức tạp trong khí quyển, tạo ra những màn trình diễn ánh sáng và âm thanh ấn tượng. Việc hiểu biết về sấm chớp giúp chúng ta có những biện pháp phòng tránh an toàn và trân trọng sức mạnh của tự nhiên. Mỗi khi chứng kiến một cơn giông, hãy nhớ rằng đó là một phần không thể thiếu của chu trình tự nhiên trên Trái Đất.

Lưu ý: 3 mẫu viết văn bản thuyết minh giải thích một hiện tượng tự nhiên hay nhất chỉ mang tính tham khảo!

3 mẫu viết văn bản thuyết minh giải thích một hiện tượng tự nhiên hay nhất? (Hình từ Internet)

Yêu cầu cần đạt được về liên hệ, so sánh, kết nối văn bản văn học đối với học sinh lớp 8 là gì?

Căn cứ Chương trình giáo dục phổ thông ban hành theo Thông tư 32/2018/TT-BGDĐT quy định yêu cầu cần đạt được về liên hệ, so sánh, kết nối văn bản văn học đối với học sinh lớp 8 như sau:

– Hiểu mỗi người đọc có thể có cách tiếp nhận riêng đối với một văn bản văn học; biết tôn trọng và học hỏi cách tiếp nhận của người khác.

– Nhận xét được nội dung phản ánh và cách nhìn cuộc sống, con người của tác giả trong văn bản văn học.

– Nêu được những thay đổi trong suy nghĩ, tình cảm hoặc cách sống của bản thân sau khi đọc tác phẩm văn học.

Yêu cầu cần đạt được về đọc mở rộng văn bản văn học đối với học sinh lớp 8 như thế nào?

Căn cứ Chương trình giáo dục phổ thông ban hành theo Thông tư 32/2018/TT-BGDĐT quy định yêu cầu cần đạt được về đọc mở rộng văn bản văn học đối với học sinh lớp 8 như sau:

– Trong 1 năm học, đọc tối thiểu 35 văn bản văn học ( bao gồm cả văn bản được hướng dẫn đọc trên mạng Internet) có thể loại và độ dài tương đương với các văn bản đã học.

– Học thuộc lòng một số đoạn thơ, bài thơ yêu thích trong chương trình



Chuyên mục: Giáo Dục
Nguồn: THPT Phạm Kiệt

▼ Bài Viết Liên Quan